1. Czym jest jod i za co odpowiada?
Jod jest pierwiastkiem, który kojarzy nam się często z jego ,,wdychaniem” w trakcie podróży nad morze z uwagi na powietrze znajdujące się w tym rejonie. Jednakże jod to także pierwiastek śladowy niezbędny dla życia człowieka. Jest istotny w kontekście wytwarzania hormonów tarczycy (tyroksyny i trijodotyrominy), które wpływają m.in. na rozwój i funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego i kostnego, reguluję procesów wzrostu i dojrzewania komórek. Ponadto odnotowano także działanie ochronne jodu w procesach zapalnych i nowotworowych.
Wspomniane hormony biorą także udział w przemianach wielu składników, np. białek, tłuszczu, węglowodanów i witamin. Regulują procesy wzrostu i dojrzewania komórek. Odpowiadają za utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Jod jest także jednym z najsilniejszych antyoksydantów i wykazuje działanie ochronne w procesach zapalnych oraz nowotworowych. Dzienne zapotrzebowanie na jod u osoby dorosłej wynosi 160 µg. Więcej potrzebują kobiety w ciąży – 185 µg, i karmiące – 200 µg.
2. Źródła jodu
Trzeba wskazać, że jod nie jest syntetyzowany w organizmie człowieka i dlatego musi być dostarczany z zewnątrz do organizmu. Może być dostarczany z dietą, jak również absorbowany z powietrza – zwłaszcza nad oceanami – przez skórę i układ oddechowy. Największe ilości jodu znajdują się w morzach i oceanach (ok. 50 µg/l). Po utlenieniu się jodki przechodzą do atmosfery i jako opad trafiają do gleby i wód. Stąd czerpane są przez rośliny i stają się pokarmem dla ludzi i zwierząt. Należy podkreślić, iż tereny oddalone od wybrzeży – zwłaszcza polodowcowe, wysokogórskie – są bardzo ubogie w jod, a zawartość jodu w pokarmach zależy od ilości przedmiotowego pierwiastka w ziemi. Deficyt jodu w Polsce w największym nasileniu występuje w regionach górskich.
3. Niedobór i nadmiar jodu
Konsekwencje niedostatecznej podaży jodu to przede wszystkim: wole endemiczne (powiększenie gruczołu), upośledzenie funkcji poznawczych, wole guzkowe toksyczne, niedoczynność tarczycy, a u dzieci: zwiększona śmiertelność okołoporodowa, zaburzenia rozwoju umysłowego i somatycznego (gorszy rozwój intelektualny i motoryczny).
Źródła: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/74618,jod
https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/jod-w-diecie—–jak-uniknac-niedoboru-
